Tym razem przedstawimy rodzinę aut zapoczątkowaną przez model jeszcze rzadszy niż dwa legendarne sleepery (Golf R32 i Passat W8). Niewielka liczba Golfów GTI 25 Jahre wystarczyła, by stał się on filarem modyfikacji OEM+ dla czwartej generacji kompaktowego Volkswagena.
HISTORIA i WŁAŚCICIELE:
Pierwszym rocznicowym hot-hatchem Volkswagena jest sprzedawany w latach 1996 – 1997 Golf III 20 Jahre GTI, występujący w wersjach z silnikami benzynowymi i Diesla.
Naturalną kontynuację stanowi jubileuszowa czwórka, czyli:
Volkswagen Golf 25 Jahre GTI – wprowadzony na rynek w Niemczech w 2001 roku (26 lat po frankfurckim debiucie jedynki GTI); wyprodukowano 3.000 egzemplarzy.
W serwisie Doppel-Wobber znaleźć można wzmiankę o hiszpańskim Golfie 25 Anniversario, jednak twórcom strony nie udało się zdobyć żadnych konkretnych informacji. Można przypuszczać, że ta obecna również na kilku włoskich stronach nazwa jest po prostu tłumaczeniem 25 Jahre.
Kolejnym aktem świętowania był
Volkswagen GTI 337 Edition – premierę miał podczas salonu w Nowym Jorku w kwietniu 2002 roku, a w maju trafił do salonów. O przygotowanie 25 Jahre dla Ameryki apelowali podobno forumowicze VWVortex. 1.500 sztuk GTI 337 Editionprzeznaczono na rynek USA, a 250 na kanadyjski. Zbliżała się dopiero 20. rocznica przybycia GTI do USA, więc nazwa modelu pochodzi od wewnętrznego oznaczenia Golfa i GTI pierwszej generacji. Warto przypomnieć, że do Stanów Zjednoczonych hot-hatch trafił jako Rabbit GTI, a po pewnym czasie zaczął być traktowany marketingowo jako osobny model – Volkswagen GTI. Obecnie jest po prostu Golf GTI.
Maj 2002 roku był również miesiącem debiutu specjalnej wersji Golfa w Wielkiej Brytanii. Jest to Volkswagen Golf GTI 25th Anniversary.
Jego rocznicowy charakter mógłby podlegać dyskusji. Premiera jedynki GTI na Wyspach odbyła się bowiem w październiku 1976 roku. Za podstawę przyjęto jednak rok modelowy, czyli 1977.
Jubileuszowego GTI dla Wielkiej Brytanii powstało 2.000 (według informacji prasowej) lub 1.800 (według broszury VW) egzemplarzy.
Fragment ankiety jednego z właścicieli 25th Anniversary GTI, należącego do społeczności PistonHeads.com:
Rzeczy, których nienawidzimy: wnętrze, czarna podsufitka, wykończenia ze szczotkowanego aluminium i felgi”.
Odpowiedź tę można uznać za szokującą. Ankietowany uzasadnia ją tym, że znalezienie oryginalnych części zamiennych specyficznych dla tego modelu to nie lada wyzwanie. Na forach i portalach aukcyjnych kosztują majątek.
Z drugiej strony ten sam właściciel 25th Anniversary w rubryce „Rzeczy, które kochamy”
pisze: „Jego subtelność. Fakt, że wygląda jak każdy inny Golf, a zarazem jest w nim coś specjalnego. Wnętrze, wszystkie drobiazgi, jak czarna podsufitka, elementy ze szczotkowanego aluminium i felgi oraz oczywiście to, jak się prowadzi”.
Ostatni z rocznicowych modeli to produkt „fabrycznego OEM+”. Pod wpływem inspiracji GTI 337 Edition powstał przygotowany przez Volkswagen of America, a pokazany w 2003 roku na salonie w Chicago Volkswagen GTI 20th Anniversary Edition.
Bliski pod względem technicznym i wyposażeniowym swemu bardziej ekskluzywnemu poprzednikowi, pojawił się z okazji 20-lecia przyjazdu GTI do Nowego Świata. 4.000 aut przeznaczono na rynek USA, a 200 zaoferowano w Kanadzie.
SILNIK/NAPĘD:
Golf IV to generacja, w której GTI było bardziej wersją wyposażeniową niż kompletną sportową odmianą (piszą o tym wprost redaktorzy strony Volkswagen Classic).
GTI łączono z silnikami 1,9 TDI o mocach od 110 do 150 KM oraz jednostkami benzynowymi o pojemnościach 1,8, 2,0 i 2,3 litra, osiągającymi od 115 do 180 KM. W 25 Jahre i modelach pokrewnych montowano 4-cylindrowe 20-zaworowe (pięć zaworów na cylinder) turbodoładowane motory benzynowe o pojemności 1781 ccm i mocy 180 KM, osiąganej przy 5500 obr./min. Maksymalny moment obrotowy 235 Nm dostępny jest od 1950 obr./min. Silniki o tych parametrach sterowane są przez układ Bosch Motronic ME 7,5 i noszą oznaczenia AJQ, APP, ARY, ATC, AUQ, AWP (montowany w amerykańskim 20th Anniversary GTI), BEK, BNU (tylko rynki północnoamerykańskie), AJL oraz BBU (Wielka Brytania). W internetowych materiałach właścicieli niemieckiego 25 Jahre (m.in. publikowanych w serwisie YouTube) oraz brytyjskiego 25th Anniversary GTI pojawia się niemal wyłącznie symbol AUQ.
25th Anniversary GTI różni się od pokrewnych wersji tym, iż występował również z zasilaną pompowtryskiwaczami turbodoładowaną jednostką wysokoprężną ARL o pojemności 1896 ccm, maksymalnej mocy 150 KM osiąganej przy 4000 obr./min. i maksymalnym momencie obrotowym 320 Nm przy 1900 obr./min. Motor ten ma dwa zawory na cylinder i turbosprężarkę o zmiennej geometrii.
Wyróżnikiem wersji benzynowych jest chromowana końcówka wydechu o średnicy 90 mm.
Układy napędowe w rocznicowych Golfach:
VW Golf 25 Jahre GTI: 1,8T 180 KM, 6-biegowa przekładnia manualna, napęd przedni
VW GTI 337 Edition: 1,8T 180 KM, 6-biegowa przekładnia manualna, napęd przedni
VW Golf GTI 25th Anniversary: 1,8T 180 KM, 6-biegowa przekładnia manualna MQ350, napęd przedni; 1,9 TDI 150 KM, 6-biegowa przekładnia manualna
VW GTI 20th Anniversary Edition: 1,8T 180 KM, 6-biegowa przekładnia manualna MQ350/O2M350, napęd przedni.
NADWOZIE
VW Golfa 25 Jahre GTIoferowano z trzema lakierami: tornadorot (LY3D/G2), blackmagic-perleffekt (LC9Z/Z4) i reflexsilber metallic (LA7W/8E).
VW Golf GTI 25th Anniversarydostępny był w kolorach: tornado red (niem. tornadorot), reflex silver metallic (niem. reflexsilber metallic)i diamond black pearl effect (LC9Z /Z4). Czerń z modeli niemieckiego i brytyjskiego opisane są tym samym kodem, jednak jeden z forumowiczów (uk-mkIVs.net) twierdzi, iż pokazano mu dziewięć odcieni lakieru LC9Z.
W VW GTI 337 Editionstosowano wyłącznie lakier reflex silver metallic.
Kolory VW GTI 20th Anniversary Editionto black magic pearl (LC9Z/Z4, według zapowiedzi z forum VWVortex.com miało być to ok. 50 proc. egzemplarzy), jazz blue (LW5Z/1D, 25 proc.) i imola yellow (LY1C, 25 proc.).
Modele te występowały wyłącznie jako trzydrzwiowe. W niektórych katalogach części można znaleźć elementy zakwalifikowane jako przeznaczone do pięciodrzwiowego „20th Anniversary”, ale prawdopodobnie jest to pomyłka.
25 Jahre GTI, GTI 25th Anniversary i GTI 337 Editionjako modele sportowe, nawiązujące do pierwszego GTI, miały występować bez otwieranego dachu. W Internecie można jednak znaleźć informację, że jeden z egzemplarzy GTI 337 Editionma specjalnie zamówione okno dachowe.
Najczęściej poszukiwanymi elementami 25 Jahre i wersji pokrewnych są elementy zestawu aerodynamicznego Votex: przednia dokładka, zderzaki przedni i tylny, spojler (lotka) oraz poszerzone progi (numery katalogowe progów – lewy1J0 853 859A GRU, prawy – 1J0 853 860A GRU).
Na liście wyposażenia GTI 25th Anniversaryznaleźć można przyciemnione szyby.
Samochody te miały również czarne (zamiast chromowanych) wewnętrzne obwódki przednich lamp oraz dymione tylne kierunkowskazy. Prospekty i informacje prasowe pokazują zarówno auta z czerwonymi, jak i z przyciemnionymi tylnymi światłami pozycyjnymi.
W przednich lampach standardowo montowano światła przeciwmgielne.
Amerykański 20th Anniversarycharakteryzuje się akcentami nawiązującymi do pierwszego Rabbita GTI: napis GTI po lewej stronie osłony chłodnicy jest czerwony, podobnie jak analogiczny emblemat umieszczony po prawej stronie z tyłu. Obok tylnego znaku GTI ulokowano chromowane logo modelu Rabbit.
Jeden z forumowiczów wymienia też czarne obwódki wewnętrzne przednich świateł jako element odróżniający 20th Anniversaryod 337 Edition. Znaleziony na forum VWVortex wpis właściciela 337 Edition, który twierdzi, iż przyciemnił przednie lampy, oraz informacja na temat 20th Anniversaryopublikowana na stronie pisma „Car And Driver” zdają się to potwierdzać.
KOŁA/OPONY
W 25 Jahre GTI, GTI 337 Edition orazGTI 25th Anniversary zakładano obręcze firmy BBS z linii RC o średnicy 18 cali i szerokości 7,5 cala (numer katalogowy1JO-601-025-AM-2ZQ) . Fabrycznie stosowano opony Michelin Pilot Sport o rozmiarach 225/40R18. GTI 20th Anniversary Edition różniło się od pozostałych wersji felgami pochodzącymi z modelu R32 (jak już pisaliśmy, 20th Anniversary to „fabryczne OEM+”) – OZ Aristo.
ZAWIESZENIE
Konstrukcja zawieszenia to kolumny MacPhersona i stabilizator z przodu, yłu belka skrętna i stabilizator. Układ kierowniczy to mechanizm zębatkowy ze wspomaganiem.
Zawieszenie modeli rocznicowych obniżono według różnych źródeł o 10 lub ok. 20 mm (20 z przodu i 25 z tyłu) i zestrojono bardziej sportowo, niż w standardowym GTI. Ciekawostką jest źródło tych zmian.
Jak piszą redaktorzy pisma „Car and Driver”, ustawienia amortyzatorów Monroe i sztywność sprężyn czynią z GTI IV generacji przeznaczonych na rynek USA auta „twardsze” od standardowych europejskich odpowiedników. Podwozie 25 Jahre i wersji pokrewnych zbliżone jest do amerykańskiego GTI, od którego różni się twardszymi gumowymi tulejami tylnej belki.
W tekstach na temat GTI 20th Anniversary Edition można znaleźć stwierdzenie, że jedyną opcją w tym modelu było ESP. Angielski GTI 25th Anniversary ma ESP z EDL (elektroniczną blokadą dyferencjału) oraz ASR (systemem antypoślizgowym) w wyposażeniu standardowym.
HAMULCE
Przednie tarcze hamulcowe jubileuszowych GTI są wentylowane. W modelach benzynowych mają średnicę 312 mm. Według prospektu brytyjski GTI 25th Anniversary 1.9 TDI ma z przodu tarcze o średnicy 288 mm, jednak na forum uk-mkIVs.net można znaleźć wypowiedzi, iż przednie hamulce wersji dieslowskiej były takie same, jak w benzynowej. Może być to kwestia zmian w toku produkcji, zwłaszcza że oba rozmiary tarcz pasują do tych samych zacisków.
Auta europejskie (25 Jahre GTI orazGTI 25th Anniversary)z tyłu miały tarcze o średnicy 232 mm lub wentylowane o średnicy 256 mm.
Większe były jedyną opcją w modelach amerykańskich (GTI 337 Editioni GTI 20th Anniversary Edition).
Tarcze umieszczone są w pomalowanych na czerwono zaciskach. Auta wyposażono w system ABS z EBD.
WNĘTRZE
VW Golf 25 Jahre GTI,VW Golf GTI 25th Anniversary, VW GTI 337 Edition
Osadzona na regulowanej w dwóch płaszczyznach kolumnie kierownica obszyta jest perforowaną skórą. Czarna skóra przeszyta czerwoną nicią znajduje się też na uchwycie hamulca ręcznego i wokół drążka zmiany biegów. Gałka dźwigni zmiany biegów ma kształt piłeczki golfowej.
Pedały przyśpieszenia, hamulca i sprzęgła oraz podstopnica wykończone są aluminium. Szczotkowane aluminium zdobi też konsolę środkową, pokrywę popielniczki i wewnętrzne klamki.
Jak przystało na ekskluzywną sportową wersję auta z Niemiec, podsufitka ma kolor czarny, podobnie jak tapicerka słupków A, B i C. Dywaniki są jasnoczerwone, a kubełkowe siedzenia Recaro pokryto czarno-czerwoną tapicerką „Le Mans” (numer katalogowy 52) z czerwonym napisem GTI. Pasy bezpieczeństwa kierowcy i pasażera z przodu oraz zewnętrzne pasy tylne są trzypunktowe, czarne, przeszyte czerwoną nicią.
Na progach wewnętrznych umieszczono napis GTI.
GTI 20th Anniversary Edition
Wykończenie w kolorach czarnym, szarym, ale nie zabrakło też czerwonych akcentów, m.in. napis GTI na fotelach. Kierownica obszyta perforowaną skórą, aluminium na pedałach, podstopnicy i tablicy przyrządów.
W skład standardowego wyposażenia modeli rocznicowych wchodziły także: poduszki powietrzne kierowcy i pasażera, boczne poduszki powietrzne w fotelach, komputer wielofunkcyjny, elektrycznie sterowane szyby, elektrycznie sterowane i podgrzewane lusterka, fotochromowe lusterko wsteczne, czujnik deszczu, automatyczna klimatyzacja oraz uchwyty na napoje z przodu i z tyłu.
Wyróżnikiem 25th Anniversary jest plakietka z nazwą wersji i numerem egzemplarza ulokowana na desce rozdzielczej lub przy pokrywie skrzynki bezpieczników. Wbrew obiegowej opinii nie znaleźliśmy niemieckiego 25 Jahre z takim emblematem.
AUDIO:
Na liście wyposażenia 25th Anniversarywymieniono radioodtwarzacz kasetowy Gamma z RDS, osiem głośników i automatyczną zmieniarkę na sześć płyt CD, ulokowaną w desce rozdzielczej.
W modelach amerykańskich (337 Edition, 20th Anniversary) instalowano system audio Monsoon z ośmioma głośnikami.
Andrzej Szczodrak
(VW TRENDS 1/2019)
