Ukryte funkcje OBC w BMW E32 i E34

Nie każdy wie, że komputery pokładowe naszych BMW mają ukryte funkcje i możliwości, które pozwalają m.in. na zmianę języka, dokonanie korekty w algorytmie liczącym średnie spalanie czy sprawdzenie napięcie akumulatora. Prezentujemy sposoby dotarcia do nich, zaczynając od ukrytych funkcji OBC w BMW E32 i E34, wokół których narosło sporo mitów i legend.

W samochodach BMW od początku lat 90. były montowane wyłącznie elektroniczne zestawy wskaźników. W zależności od modelu i wersji możemy spotkać się z prostym zestawem zegarów, zestawem wyposażonym w check control, zegarkiem analogowym, zegarkiem elektronicznym z termometrem zewnętrznym (potocznie nazywanym prostym komputerem) oraz z pełnym komputerem OBC.

Check control to urządzenie sygnalizujące za pomocą wyświetlanego tekstu w połączeniu z sygnałem dźwiękowym wszelkie usterki i nieprawidłowości w pojeździe, a także przypominające o zgaszeniu świateł lub ostrzegające przed jazdą z zaciągniętym hamulcem postojowym.

OBC (on board computer) to natomiast pełny komputer pokładowy. Za jego pomocą sprawdzimy średnie zużycie paliwa, zasięg, jaki zdołamy pokonać na znajdującym się w baku paliwie, czas osiągnięcia zaprogramowanego celu podróży, średnią prędkość oraz uzyskamy inne standardowe informacje. Jednak nie jest to kres możliwości OBC. Przy odrobinie wprawy, uzbrojeni w odpowiednią wiedzę, po odblokowaniu komputera uzyskamy dostęp do znacznej liczby ukrytych testów i funkcji. Sprawdzimy np. aktualne ładowanie alternatora czy ilość paliwa zużywaną przez nasz pojazd w przeliczeniu na godzinę pracy, jak i wiele innych.

Procedury uruchamiania i przeprowadzania testów – choć podobne – różnią się w zależności od poszczególnych modeli, dlatego podzieliliśmy na popularne na naszych drogach modele BMW.

Seria 5 (E34), 7 (E32)

Zestaw wskaźników

W BMW E34 występowały głównie dwa zestawy wskaźników: prosty montowany w modelach 520i, 524td, 525td/tds, oraz rozbudowany, wyposażony w check control, który był również montowany w modelu E32. Dodatkowo w pierwszych modelach E34 z początkowego okresu produkcji instalowano zestaw wskaźników z analogowym licznikiem kilometrów. Niestety, nie dysponował on żadnymi ukrytymi funkcjami.

Proste elektroniczne „zegary” montowane w E34 (520i, 524td, 525td/tds) posiadają już jednak pewne dodatkowe funkcje.

Uruchomienie testu należy przeprowadzić w następujący sposób :

1. Wcisnąć i przytrzymać guzik kasowania licznika przebiegu dziennego.
2. Trzymając wciśnięty klawisz przekręcić kluczyk do pozycji 1 (pozycja, w której nie ma zapłonu, a zaczyna działać np. radio).
3. W chwili rozpoczęcia testu zwolnić guzik.

Na wyświetlaczu licznika kilometrów pojawią się następujące wartości:

1. Wewnętrzny numer BMW, oznaczający numer części.
2. Numer wtyczki kodującej umieszczonej w zestawie wskaźników.
3. Liczba K – wewnętrzne oznaczenie BMW.
4. Ostatnich 5 znaków numeru nadwozia.
5. Wersja oprogramowania zestawu wskaźników.
6. Wewnętrzny indeks przeprowadzonych zmian.
7. Tzw. kombi test, występujący w odmianach nadwozia touring.

Następnie ruszają wszystkie wskazówki (obrotomierz i prędkościomierz dochodzą do końca skali), na wyświetlaczu zapalają się wszystkie komórki (piksele) oraz świecą się poszczególne kontrolki.

Test jest pomocny głównie przy zakupie auta. Dzięki niemu możemy sprawdzić, czy końcówka numeru nadwozia (poz. 4) pokrywa się z widniejącą na nadwoziu i w dokumentach danego auta oraz czy licznik wyświetla wszystkie piksele.

W połowie lat 90. handlarze nieuzbrojeni w odpowiedni sprzęt do korekcji przebiegu radzili sobie trochę inaczej od dzisiejszych. Tzn. zamiast podpinać komputer i za jego pomocą z 300 tys. km odmładzać auto na 100 tys. km, celowo uszkadzali poziome piksele w pierwszej komórce wyświetlacza przebiegu całkowitego i w ten oto sposób osiągali zamierzony efekt.

Odnośnie samego przebiegu – warto nadmienić, że podczas testu zegarów NIE JEST możliwe odczytanie prawdziwego przebiegu auta. To mit rozpowszechniany przez „znawców” beemek.

Modele E34 od wersji 525i w górę oraz modele E32 są wyposażone w umieszczony w zestawie wskaźników wyświetlacz check control. Sam test zegarów przeprowadza się w bardzo zbliżony sposób. Podobnie jak w przypadku E34, w których zamontowano uboższy zestaw wskaźników, należy wcisnąć klawisz i przekręcić kluczyk do pozycji 2, z tą różnicą, że w modelach posiadających check control do uruchomienia testu należy użyć prawego klawisza.

Podczas testu zostaną wyświetlone następujące dane:

1. BMW NR xxxxxxxx – wewnętrzny numer BMW oznaczający numer części
2. CODE NR xxxxx – numer wtyczki kodującej umieszczonej w zestawie wskaźników
3. K-ZAHL xxxx – liczba K – wewnętrzne oznaczenie BMW
4. F.G. NR xxxxxxx – ostatnich 7 znaków numeru nadwozia, np. AB12345
5. SW. VERS. x.xx – wersja oprogramowania zestawu wskaźników
6. AND. INDEX xx – wewnętrzny indeks przeprowadzonych zmian
7. xxxxxx – tzw. kombi test, występujący w odmianach nadwozia touring (tylko E34).

Następnie, identycznie jak w przypadku modeli wyposażonych w zestaw wskaźników bez check control, testowane są zegary, z tą różnicą, że obrotomierz i prędkościomierz w większości przypadków nie dochodzą do końca skali, a zatrzymują się prawie w połowie (prędkościomierz przy ok. 120 km/h, obrotomierz przy 3.500 obr./min). Warto o tym wspomnieć, bo – jak twierdzą „znawcy” – jeżeli wskazówki nie chcą się wychylić do końca skali, to przebieg auta był korygowany. Oczywiście jest to informacja nieprawdziwa. Tak jak napisałem wcześniej, podczas testu zegarów nie ma możliwości sprawdzenia oryginalnego przebiegu! To, czy wskazówka wychyli się do końca czy też stanie w połowie, zależy tylko i wyłącznie od wersji oprogramowania.

Check control

Umieszczony w konsoli zegarów chceck control to urządzenie sygnalizujące wszelkie nieprawidłowości w samochodzie. W modelach E34 oraz E32 posiada ono różne stopnie ważności informacji. Komunikaty podzielono na trzy główne grupy.

Grupa nr 1 to ostrzeżenia przed najgroźniejszymi usterkami. Pojawienie się nieprawidłowości jest natychmiast sygnalizowane tekstowo za pomocą pulsujących znaków wskazujących oraz gongu. Komunikat o usterce pozostaje wyświetlony aż do jej usunięcia i nie można go wygasić prawym przyciskiem zestawu wskaźników, tzw. przyciskiem check control. Jeżeli kilka usterek wystąpi jednocześnie, informacje o nich wyświetlane są kolejno.

Grupa nr 2 to komunikaty o nieprawidłowościach, wyświetlane, gdy kluczyk jest w pozycji 2. Komunikat wygasza się automatycznie po pewnym czasie, można go też wygasić wciskając przycisk check control. Po jego zgaśnięciu pozostają znaki wskazujące, informujące, że w pamięci urządzenia znajduje się informacja o zaistniałej usterce.

Grupa nr 3 to komunikaty wyświetlane, gdy kluczyk znajduje się w pozycji 0. Jeżeli podczas jazdy wystąpiły usterki grupy 1 lub 2, informacje o nich zostaną wyświetlone jako pierwsze. Komunikaty można również przywołać, wciskając klawisz check control w ciągu 3 minut po zgaszeniu silnika, nawet po wyjęciu kluczyka z zapłonu. Znak „+” oznacza, że w pamięci urządzenia znajduje się więcej niż jedna informacja o zaistniałej usterce.

Wszystkie komunikaty domyślnie wyświetlane są w języku niemieckim (auta na rynek polski lub sprowadzone z Niemiec) lub m.in. angielskim, włoskim bądź francuskim.

Zmiana języka wyświetlania check control odbywa się w następujący sposób:

1. Przekręcić kluczyk w pozycję 1.
2. Przycisnąć i przytrzymać (ok. 10 s) prawy guzik check w zestawie wskaźników.
3. W chwili, gdy na wyświetlaczu pojawi się aktualnie ustawiony język, zwolnić przycisk.
4. W celu dokonania zmiany wcisnąć ponownie prawy przycisk i przytrzymać (ok. 10 s), aż na wyświetlaczu pojawi się kolejny język.
5. Po wybraniu odpowiedniego języka należy zwolnić przycisk i przekręcić kluczyk w pozycję 0.

Check control może także pełnić funkcję wyświetlacza komputera pokładowego OBC. Przywołanie danych z komputera polega na krótkim wciśnięciu dźwigni kierunkowskazów. Kolejność i liczba informacji pojawiających się na wyświetlaczu umieszczonym w zestawie wskaźników można dopasować indywidualnie do swoich potrzeb.

W tym celu należy:

1. Przekręcić kluczyk w pozycję 2.
2. Wcisnąć i przytrzymać dźwignię kierunkowskazów aż do pojawienia się napisu „Prog1” na CC, oraz „P1” na OBC.
3. Wybrać kolejność i rodzaj informacji, jakie mają być wyświetlane, wciskając odpowiednie klawisze przypisane danej funkcji.
4. Zatwierdzić wybór klawiszem S/R.

Komputer pokładowy OBC

Na wyposażeniu modeli E32 oraz E34 można spotkać zegarek analogowy, zegarek elektroniczny z wbudowanym termometrem, zegarek elektroniczny z możliwością sterowania ogrzewaniem postojowym oraz przypominający swym wyglądem kalkulator – komputer pokładowy OBC. W modelu E32 montowano dwa rodzaje OBC. OBC III produkcji VDO (13-przyciskowy), montowany do września 1987 r., oraz jego następcę OBC IV produkcji Siemensa. W ten drugi model komputera były wyposażane również BMW E34.

Wspomniane wcześniej różne modele zegarków montowane w autach o uboższej specyfikacji wyposażenia, choć potocznie nazywane „małymi komputerami”, nie posiadają żadnych dodatkowych funkcji.

Natomiast komputer OBC to urządzenie o olbrzymich możliwościach. Standardowe funkcje najczęściej spotykanego OBC IV to:

UHR/DAT – godzina i data
VERBR – 2 średnie zużycie paliwa
REICHW – zasięg
A-TEMP – temperatura zewnętrzna
ZEIT – stoper (w wersjach z ogrzewaniem postojowym godzina włączenia ogrzewania)
ANK – czas przybycia do celu podróży
DIST – odległość do celu podroży
LIMIT – programowana prędkość maksymalna
CODE – dodatkowe zabezpieczenie przed odpaleniem.

Komputer OBC III z wcześniejszego okresu produkcyjnego nie posiada dwóch funkcji – ANK i DIST, oraz umożliwia pomiar tylko jednego średniego zużycia paliwa.

Duża liczba wyszczególnionych wyżej standardowych funkcji to jednak nie koniec możliwość komputera pokładowego. OBC posiada ich jeszcze wiele, jednak zostały one ukryte przed użytkownikiem. Aby móc z nich skorzystać, komputer pokładowy OBC IV należy odblokować (OBC III nie posiada blokady).

Procedura odblokowania komputera przebiega w następujący sposób:

1. Przekręcić kluczyk w pozycje 1 lub 2.
2. Wcisnąć jednocześnie klawisze „1000” i „10” – na wyświetlaczu pojawi się napis „test”.
3. Wybrać za pomocą klawiszy „10” i „1” numer 19 testu i zatwierdzić guzikiem „S/R”.
4. Wprowadzić za pomocą klawiszy „10” i „1” liczbę będącą sumą dnia i miesiąca w ustawionej w OBC dacie systemowej. Jeżeli procedurę odblokowania OBC przeprowadzamy 20 maja, to naszą liczbą będzie 20+5=25.

Po wprowadzeniu liczby na wyświetlaczu komputera pojawi się napis „FREI”, co oznacza, że komputer został odblokowany i możemy już uruchomić pozostałe testy. Uruchamianie poszczególnych testów przebiega w identyczny sposób, jak procedura odblokowania. Wciskamy jednocześnie klawisze „1000” i „10”, aby wejść do menu testów, a następnie za pomocą klawiszy „10” i „1” wybieramy odpowiedni numer testu i zatwierdzamy wybór guzikiem „S/R”. Warto wspomnieć, że testy możemy przeprowadzać zarówno przy włączonym zapłonie, jak i przy pracującym silniku.

Komputer OBC IV posiada 21 testów, których wyjaśnienie znajduje się poniżej:

TEST 01 – test wyświetlacza; zapalają się wszystkie piksele
TEST 02 – chwilowe zużycie paliwa podane w litrach na 100 km
TEST 03 – chwilowe zużycie paliwa podane w litrach na godzinę pracy
TEST 04 – średnie zużycie paliwa z ostatnich 50 km, wyrażone w litrach na 100 km
TEST 05 – aktualny zasięg w kilometrach, obliczony na podstawie testu 04 i 06
TEST 06 – ilość paliwa znajdująca się w zbiorniku w litrach
TEST 07 – procentowe wypełnienie baku paliwa
TEST 08 – aktualna prędkość w km/h
TEST 09 – napięcie V, które odczytuje komputer z instalacji samochodu – można przyjąć, że jest to napięcie ładowania
TEST 10 – korekcja wskazań prędkości. Klawiszami „1000”, „100”, „10”, „1” dokonuje się modyfikacji danych, a zmianę zatwierdza, wciskając „S/R”. Funkcja nie zawsze działa
TEST 11 – zmiana języka komputera OBC oraz przypisanych im jednostek (mile/km, galony/litry itp.) Zmian dokonuje się, wybierając odpowiedni język klawiszami „1000” lub „100” i zatwierdzając wybór wciśnięciem „S/R”. Warto dodać, że jednostki można później zmienić ręcznie, używając umieszczonego w górnym lewym rogu specjalnie do tego celu przeznaczonego klawisza
TEST 12 – średnia prędkość pojazdu używana przy kalkulacji planowanego czasu przybycia do celu (funkcja ANK)
TEST 13 – prawdopodobny czas osiągnięcia celu podróży
TEST 14 – data oprogramowania
TEST 15 – diagnostyczne wartości OBC. Klawisze „1000” i „100” do przewijania
TEST 16 – wartości portu wejścia OBC. Klawisze „1000” i „100” do przewijania
TEST 17 – zapis pamięci EPROM w modelach bez cc – kość kodująca jest umieszczona w komputerze OBC. Natomiast w autach wyposażonych w cc OBC pobiera dane z pamięci umieszczonej w zestawie wskaźników
TEST 18 – zmiana sygnału dźwiękowego OBC – pojedynczy lub podwójny. Wyboru dokonuje się za pomocą klawisza zmiany jednostek, umieszczonego w lewym górnym rogu komputera, zmianę zatwierdza się przyciskiem „S/R”
TEST 19 – odblokowanie komputera
TEST 20 – korekcja wskazań średniego zużycia paliwa. Zmiany dokonuje się za pomocą klawiszy „1000”, „100”, „10”, „1”, zatwierdzenie zmian za pomocą „S/R”. Domyślnie ustawiona jest wartość 1000, gdy jest mniejsza – spada średnie spalanie wyświetlane na komputerze, gdy większa – spalanie rośnie
TEST 21 – reset wszystkich ustawień OBC… ze szczególnym naciskiem na OBC. Z różnych źródeł można się dowiedzieć, że za pomocą tego testu skasujemy błędy komputera ECU. Jest to oczywiście informacja nieprawdziwa.

Komputer OBC III posiada mniej ukrytych funkcji. Testy od 01 do 09 są identyczne w przypadku obu komputerków, jednak dalej pojawiają się różnice:

TEST 10 – data oprogramowania
TEST 11 – niedostępny
TEST 12 – diagnostyczne wartości OBC. Klawisze „1000” i „100” do przewijania
TEST 13 – wartości portu wejścia OBC. Klawisze „1000” i „100” do przewijania
TEST 14 – zapis pamięci EPROM umieszczonej w zestawie wskaźników
TEST 15 – niedostępny
TEST 16 – niedostępny
TEST 17 – niedostępny
TEST 18 – niedostępny
TEST 19 – niedostępny
TEST 20 – niedostępny
TEST 21 – reset ustawień OBC.

Oba komputery posiadają jeszcze jedną ukrytą funkcję. Gdy wciśniemy jednocześnie klawisze „100” i „1”, komputer wyświetli informacje na temat wersji naszego auta. Przykładowo „7-00 TYP” oznacza BMW E32, 740iA, wyprodukowane w roku 1992, przeznaczone na rynek niemiecki.

Elektronika pokładowa BMW posiada wiele ukrytych funkcji. Znaczna ich część to wewnętrzne informacje producenta, niezrozumiałe dla przeciętnego użytkownika, ale są w śród nich także testy wyjątkowo przydatne przy zakupie – np. numer nadwozia, i podczas późniejszej eksploatacji auta – np. ładowanie alternatora.

Mam nadzieję, że teraz przywoływanie i korzystanie z ukrytych funkcji stanie się łatwiejsze, a niektóre z testów staną się nieodzownym elementem codziennej eksploatacji.

Tomek Mydłowski
Fot. autor

Objaśnienia komunikatów OBC