Elektryczny Golf. Nie jest fanaberią ekologów!

Samochody z napędem elektrycznym nie są współczesnym wynalazkiem. Pomysł na nie, krystalizował się od lat. W przypadku Volkswagena punktem wyjścia był Golf. W 1976 r. na jego bazie stworzono elektryczny prototyp, a w 1989 r. rozpoczęto sprzedaż modelu CityStromer.

Silnik spalinowy nie jest idealnym źródłem mocy. Wibruje, emituje duże ilości ciepła, a ograniczony zakres użytecznych obrotów zmusza do stosowania sprzęgieł i skrzyń biegów. Do samochodu znacznie lepiej pasują motory elektryczne. Są efektywne, kompaktowe,a pełną siłą dysponują od zerowych obrotów i mogą kręcić się nawet do kilkunastu tysięcy obrotów, więc zamiast skomplikowanej, wielobiegowej skrzyni wystarczy bezpośrednie przełożenie. Tyle teorii. Praktykę pokrzyżowały akumulatory. Nie dość, że są duże i ciężkie, to magazynują ograniczone ilości prądu. Zweryfikowano to już w XIX wieku, kiedy powstały pierwsze pojazdy z napędem elektrycznym. W kolejnych dekadach powracano do pomysłu, optymalizując konstrukcję i sięgając po nowe typy ogniw.

Volkswagen po raz pierwszy zastosował napęd elektryczny w 1976 r. w Golfie pierwszej generacji. Wybór nie był dziełem przypadku. Kwasowo-ołowiowe akumulatory są duże i ciężkie. W przypadku zamontowania ich do Polo, trzeba byłoby ograniczyć ich liczbę, co w oczywisty sposób przełożyłoby się na zasięg. Karoseria Golfa miała optymalne rozmiary. Na potrzeby testów stworzono serię 20 egzemplarzy. Aby maksymalnie uprościć konwersję, nie ingerowano w strukturę nadwozia. Pakiet akumulatorów umocowano pod podłogą przestrzeni bagażowej. Do rewolucji nie doszło także pod maską.

Na swoim miejscu pozostały przeguby, półosie, sprzęgło i 4-stopniowa skrzynia biegów, do której podpięto silnik elektryczny. W rezultacie elektrycznym Golfem jeździło się jak każdym Golfem I. Tyle, że ciszej i taniej. Sprzęgło przydawało się jedynie do zmiany biegu. Nie trzeba było nim operować podczas rozpędzania czy zatrzymywania samochodu – silnik elektryczny przecież nie gaśnie. I dysponuje tak dużą siłą, by wznowić jazdę na każdym biegu. Różnice sprowadzają się jedynie do intensywności przyspieszania i uzyskiwanej na nim prędkości. Samochody badawcze były w użyciu przez kolejną dekadę. Dzięki nim udało się m.in. sprawdzić przydatność różnego typu akumulatorów. Jeden z zachowanych, elektrycznych Golfów I jest eksponowany w AutoMuseum w Wolfsburgu. Jego licznik kilometrów wskazuje 20.473 km.

Zebrane doświadczenia wykorzystano podczas tworzenia Golfa II CityStromer. Model został wprowadzony do regularnej oferty Volkswagena w 1989 r. Dokładnie w tym samym czasie na ekrany kin weszła druga część filmu „Powrót do przyszłości”. Czysty przypadek czy znamienny zbieg okoliczności? Elektryczny Golf nie stał się bestsellerem. Producent przewidział taki rozwój sytuacji i nie obarczał dealerów ciężarem sprzedaży aut. Zainteresowani mogli zamawiać je bezpośrednio w wolfsburskiej centrali. W gronie odbiorców przeważali klienci instytucjonalni – np. firmy energetyczne. Z nimi, ze względów wizerunkowych, Volkswagen także najchętniej negocjował.

Część potencjalnych klientów mógł odstraszać zasięg, wynoszący 40-70 km, w zależności od warunków jazdy. Warto przy tym podkreślić, że konstruktorzy dołożyli starań, by energia nie była marnotrawiona – nie zdecydowali się m.in. na wprowadzenie elektrycznego ogrzewania. Źródłem ciepła była nagrzewnica opalana olejem napędowym. Najtrudniejszym do przeskoczenia murem była cena na poziomie 45 tysięcy marek. Dla porównania dodajmy, że bazowy Golf II kosztował niecałe 19 tys. DM, a flagowy Rallye Golf – 46 500 DM.

Wersji CityStromer doczekała się też Jetta II. Prototyp auta zadebiutował w 1988 r. Nie był prostym klonem Golfa. Sedan otrzymał sodowo-siarkowe ogniwa, które zwiększyły zasięg do 120 kilometrów. Konstrukcję napędu komplikował fakt, że akumulator pracował w temperaturze 300 stopni Celsjusza. Niestety pojemność dość spadała wraz z kolejnymi cyklami ładowania i rozładowania, więc rozpoczęcie sprzedaży tak skonfigurowanego auta nie wchodziło w grę.

W styczniu 1993 roku Volkswagen uruchomił produkcję CityStromera drugiej generacji. Samochód został zbudowany na bazie Golfa III w kooperacji z Siemensem. Pierwsze egzemplarze zostały zakupione przez niemieckie firmy energetyczne. Gdyby nie kolorowe naklejki i bezszelestny silnik, elektryczny Golf zniknąłby w tłumie – wizualnie nie różnił się od wersji z konwencjonalnym napędem. CityStromer był jednak dużym krokiem w kierunku współczesnej motoryzacji. Chociażby za sprawą systemu odzyskiwania energii podczas hamowania. W latach 90. o tego typu rozwiązaniu, podobnie jak o idei zrównoważonego rozwoju transportu chyba nikt nie słyszał. Prąd magazynowany przez 16 ołowiowo-żelowych akumulatorów pozwalał na pokonanie ok. 70 km. W sprzyjających warunkach, czyli typowo miejskiej prędkości 50 km/h, można było liczyć nawet na 90 km. Ogniwa umieszczono zarówno w bagażniku, jak i pod maską. Dodatkowe 480 kg istotnie pogarszało prowadzenie i osiągi. Rozpędzanie do maksymalnych 100 km/h zajmowało Golfowi 27 sekund. Podobnie jak poprzednie CityStromery, model bazujący na Golfie III miał czterobiegową, ręczną skrzynię – celem było maksymalne uproszczenie konstrukcji względem wersji z konwencjonalnym napędem. Do 1996 roku zbudowano 120 egzemplarzy.

Prawdziwie wielkoseryjny Golf z napędem elektrycznym stał się faktem dopiero w 2014 roku, kiedy ruszyła produkcja e-Golfa. Jednym z wyróżników samochodu była opcjonalna pompa ciepła, która wykorzystuje zarówno ciepło z otoczenia, jak i ciepło oddawane przez podzespoły napędowe. Jej obecność odciąża elektryczną nagrzewnicę i zwiększa zasięg e-Golfa nawet o 20 procent. Mimo że Volkswagen dość późno włączył się do walki o klientów, świetnie zinterpretował ich potrzeby i stworzył model, który podbił rynek. W szczególności norweski. Z wynikiem 8.943 sprzedanych egzemplarzy w 2015 r., e-Golf stał się nie tylko najczęściej wybieranym autem elektrycznym, ale również najpopularniejszym ze wszystkich sprzedawanych tam modeli! Nigdy wcześniej żaden zasilany prądem samochód nie zyskał takiej popularności. Zainteresowanie e-Golfem może podtrzymać właśnie przeprowadzona modernizacja. Egzemplarze z rocznika modelowego 2017 otrzymają mocniejszy silnik i bardziej pojemny pakiet akumulatorów, co przełoży się na lepszą dynamikę i dłuższy zasięg.

Elektryczne Golfy są jednym z najmniej znanych rozdziałów w historii Volkswagena. Dość powiedzieć, że nawet producent podaje orientacyjne liczby wyprodukowanych samochodów, a podawane przez różne źródła informacje o parametrach silnika czy zasięgu potrafią różnić się o kilkanaście procent. Z biegiem czasu sytuacja może ulec zmianie. Poszerzając ofertę o elektryczne samochody, Volkswagen częściej odwołuje się do historii i przywołuje fakty z nią związane. CityStromery, które pozostały przy życiu, znajdują się w rękach pasjonatów dbających o ich kondycję, a nawet poprawiających fabrykę – np. przez zamontowanie bardziej wydajnych akumulatorów. Przykładem świeci też sam Volkswagen. W 2010 r. brytyjski oddział koncernu odkupił jeden z dwóch egzemplarzy z kierownicą po prawej stronie celem doprowadzenia go do dawnej świetności.