Legendarne BMW 328 i jego rewolucyjne rozwiązania

Legendarny model BMW 328 otworzył nowy rozdział w historii motoryzacji. Rewolucyjne rozwiązania i, jak na lata 30., bardzo zaawansowana konstrukcja, której nie powstydziliby się inżynierowie z późniejszych czasów, sprawiły, że auto zdominowało tory wyścigowe Europy.

Kiedy w 1937 roku model 328 pojawił się na rynku, BMW produkowało samochody dopiero od 8 lat. W 1935 roku kierownictwo firmy zdecydowało się na rozpoczęcie prac nad samochodem, który mógłby walczyć z jednym z największych rywali, monopolistą sportów samochodowych – Alfą Romeo.

Niestety problemy finansowe i brak odpowiedniej ilości czasu sprawiły, że bawarska firma nie mogła sobie pozwolić na skonstruowanie całkowicie nowego auta, które mogłoby startować w zawodach w wymarzonej klasie pojemności 2 litrów. W ramach obniżenia kosztów wykorzystano istniejącą już jednostkę napędową z modelu 319/1, produkowanego w latach 1934 – 1936. Skonstruowany przez Rudolfa Schleichera elastyczny silnik poddano modyfikacjom. Pierwszym krokiem było rozwiercenie cylindrów, dzięki czemu powiększono pojemność z 1911 do 1971 ccm. Co więcej, półkuliste komory spalania i zawory ułożone w układzie V okazały się kluczowe dla podniesienia osiągów i mocy silnika. Dzięki przemyślanym rozwiązaniom z 1934 roku można było zamontować nowoczesne aluminiowe głowice cylindrów z pionowymi wlotami paliwa do trzech gaźników typu Solex.

Dalsze prace, zwłaszcza nad silnikiem, z powodu mocno uszczuplonego budżetu musiały zostać przerwane. Skorzystano więc ze znanych rozwiązań. Chodziło przede wszystkim o to, aby nie pogorszyć wydajności, jaką uzyskano po zamontowaniu nowego typu głowicy cylindrów, na rozwój której wydano tak dużo pieniędzy. Sześciocylindrowy silnik dysponujący mocą 80 KM w połączeniu z superlekką aluminiową karoserią opracowaną przez Fritza Fiedlera w największym stopniu przyczyniły się do sukcesu modelu 328. Całe auto ważyło jedynie 830 kg.

 Kuzyni

Na pierwszy rzut oka wygląd BMW 328 zdradza jego pokrewieństwo z modelem 319/1. Zachowane zostały piękne przednie błotniki, które łagodnie przechodzą w tylną część karoserii. Jednak 328 i 319 to nie bliźniacy, a dalecy kuzyni, ponieważ na błotnikach podobieństwo się kończy. Maska w modelu 328 jest znacznie dłuższa, a jej kształt podpowiada, że kryje bardzo mocny sześciocylindrowy silnik. Z profilu widać również, że 328 jest bardziej rozciągnięte i niższe. Stylistyczną perełką są przednie lampy zatopione w karoserii, które połączone falistym błotnikiem z zakrytymi tylnymi kołami tworzą aerodynamiczną sylwetkę.

Starannie wykonane wnętrze, bogate w przełączniki i wskaźniki, łączy w sobie elegancję z wyrafinowaną stylistyką, zapowiadając wyścigowe emocje podczas jazdy. Wsiadając do środka kierowca miał poczucie, że nie jest to zwykły roadster.

Sportowe raczkowanie…

Jeszcze jako prototyp BMW 328 odniósł swój pierwszy poważny sukces na arenie wyścigowej. 14 czerwca 1936 roku znany motocyklowy kierowca Ernst Henne wygrał Eifelrennen na Nürnburgringu. Jako druga – dwie i pół minuty po BMW – dojechała… turbodoładowana Alfa Romeo. Wbrew wcześniejszym opiniom to zwycięstwo dowiodło, jak bardzo ważne było wprowadzenie modyfikacji silnika. Po wyścigu rozpoczął się szturm chętnych do kupna 328 na siedzibę BMW. Ci, którzy posiadali odpowiednią ilość gotówki, czyli 7.400 Reichmarek, musieli poczekać do wiosny 1937 roku. Wysoka cena wcale nie była konkurencyjna w porównaniu do żądanej za podobny, również sześciocylindrowy, model Opla, tańszy o prawie 4000 Reichmarek. Jednak maksymalna prędkość 150 km/h i świetne przyspieszenie sprawiły, że dla wyścigowych zapaleńców nie grała żadnej roli. Samochód bardzo szybko stał się marzeniem większości kierowców. Stworzony pierwotnie do wyścigów, był również funkcjonalny i mógł służyć jako auto na wakacje. Pojemny bagażnik i spory komfort podróży wręcz zapraszały do odbywania długich wojaży. Mimo to BMW 328 było częściej spotykane na torach wyścigowych niż na zwykłych drogach.

…i kulminacja

Dominacja wyścigowego BMW 328 stale się powiększała. W końcu, z braku prawdziwej konkurencji, legendarny roadster zmonopolizował wyścigi w grupie dwulitrowej. Po jakimś czasie BMW wydało broszurę poświęconą wyścigowym sukcesom swego najbardziej udanego wówczas modelu. Prócz ponad 200 zwycięstw wymieniono najważniejsze zawody, w których wygrywało BMW: Grand Prix de Frontieres w Belgii w 1937 roku, Grand Prix Finlandii i ADAC Eifelrennen. Na tych ostatnich wszystkie miejsca na podium należały do kierowców 328.

Najgłośniejszym sukcesem BMW 328 było zwycięstwo w klasie aut o pojemności dwóch litrów w 12. edycji liczącego 1500 kilometrów wyścigu Mille Migali. 4 kwietnia 1938 roku na metę we włoskim mieście Brescia dojechały cztery BMW 328: trzy z fabrycznego zespołu i jeden prywatny. Angielski kierowca A.F.P. Fane, który był za kierownicą w trakcie przekraczania mety (w zawodach brało udział dwóch kierowców w jednym zespole), osiągnął średnią prędkość wynoszącą 119,2 km/h. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że wyścig Mille Miglia odbywał się na niezamkniętych publicznych drogach, a dodatkowo trasa wiodła przez tereny górzyste oraz liczne miasta i wioski. Niewiarygodny jest również fakt, że pozostałe startujące samochody w tej klasie: Alfa Romeo, Fiat, Aston Martin i Rile, nie dojechały do mety.

Zachęceni ogromnymi sukcesami auta w zawodach wyścigowych inżynierowie pracowali nad ulepszeniem modelu, który osiągałby jeszcze lepsze wyniki w Le Mans czy Mille Miglia. Pracami nad projektem ultralekkiej karoserii zajął się Wunibald Kamm, który był pionierem aerodynamiki w motoryzacji. Gdy okazało się, że inżynier ze Stuttgartu nie zdąży przed startem Le Mans, kierownictwo BMW zwróciło się z prośbą o dokończenie projektu do specjalistów z Carozzeria Touring w Mediolanie. Włosi szybko zaprojektowali i wykonali karoserię Superleggera (z wł. ultralekka – auto ważyło 700 kg), którą zaadoptowali do nowo powstałej wersji BMW Mille Miglia Coupé. Ulepszono silnik, który z tej samej pojemności co wcześniej (1971 ccm) generował moc 130 KM. Nowe Coupé, produkowane od 1939 w zakładach w Eisenach, odniosło spory sukces w wyścigu Le Mans, zajmując pierwsze miejsce w największej grupie, a piąte w klasyfikacji generalnej.

Również start w kolejnym wyścigu Mille Miglia w 1940 roku okazał się sukcesem. Zawodnicy w BMW zajęli trzecie, piąte i szóste miejsce.

Piękną wyścigową historię BMW 328 i wersji Mille Miglia przerwała II wojna światowa. To, jak wielki wpływ na powojenne konstrukcje miał model 328, widać było u wielu producentów. Brytyjski Bristol przez szereg lat produkował silniki, dzięki którym BMW odnosiło tak wiele sukcesów przed wojną.

Znana jest także historia dziewięciu karoserii modelu 328, wyprodukowanych w 1939 roku, których nie zdążono wykorzystać przed wojną. Produkcję wznowiono i zakończono w 1945 roku.

Do dzisiaj przetrwało ok. 200 sztuk legendarnych modeli BMW 328. Wersja Mille Miglia, która miała być produkowana seryjnie, przetrwała jedynie w liczbie kilku sztuk. Jedną z nich można podziwiać w muzeum BMW w Monachium.

Michał Horodyski

Fot. BMW

BMW 328

BMW 328 Mille Miglia